بررسی تخصصی
فیروزه سنگی کمیاب و بسیار ارزشمند است که دارای خواص درمانی نیز می باشد. سنگ فیروزه استفاده شده در این آجیل خوری نیشابور اصل بوده و کاملاً مرغوب می باشد. فیروزه کوبی از قدیم بخشی از صنایع دستی هنری اصفهان بوده و با نشاندن قطعات ریز سنگ فیروزه به حالت موزایکی روی سطح ظروف و زیورآلات با پایه های مسی، برنجی و .. ساخته می شود.
برای چسباندن و پر کردن فضاهای خالی بین سنگ ها از چسبی تیره رنگ دو مواده به نام آراکس استفاده می شود. ظرف آجیل خوری هم به صورت تزئینی و هم قابل استفاده برای پذیرایی بوده و ابعاد آن 8*9 سانتی متر می باشد. بدنه این ظرف از جنس مس و فیروزه بوده و کاملاً کار دست روی آن انجام گرفته است.
هنر فیروزه کوبی یکی از هنر های کهن با قدمت 70 ساله است که به ویژه در اصفهان بر روی آن کار می شود. این هنر ابتدا در مشهد مقدس بر روی زیورآلات کار شد و بعد ها در اصفهان بر روی ظروف گسترش یافت.
فیروزه کوبی نیز همانند سایز صنایع هنری دستی با خلاقیت، دقت و ابتکار بیشتر دارای زیبایی و چشم نوازی بیشتری نیز خواهد بود. فیروزه کوبی تلفیقی از هنر فیروزه کوبی و شبکه بری فلز بوده و همین امر موجب ایجاد جلوه بصری میناکاری اصفهان خارق العاده ای در آن می شود.
برای ساخت ظروف فیروزه کوبی ابتدا نوعی ظرف خام که می تواند از جنس های مس، برنج، برنز و نقره باشد توسط استادکار انتخاب می شود که رایج ترین آن مس است. نکته بسیار مهم در ظرف پایه این است که باید در تمامی قسمت های ظرف ضخامت بدنه یکی باشد زیرا در مراحل بعدی ساخت ممکن است قسمت نازک تر دچار پارگی شود.
معمولاً ضخامت مناسب برای فیروزه کوبی از 3.0 تا 5.1 سانتی متر و بسته به بزرگ و کوچک بودن ظرف دارد. در زمان ساخت ظرف پایه محلی که قرار است فیروزه کوبی شود باید حدود 2 تا 3 میلی متر پایین تر از سطح ظرف باشد.
پس از آماده شدن ظرف پایه، لاک مخصوصی را روی ظرف قرار می دهند و حرارت دهی می کنند تا خاصیت چسبندگی پیدا کند. پس از آن سنگ های فیروزه انتخابی را بر روی لاک های حرارت داده شده با استفاده از انبرهای مخصوصی زده و به سطح ظرف مورد نظر می چسبانند.
این کار بسیار ظریف و زمان بر است و هرچه دقت بیشتری در آن لحاظ شود قسمت های تیره لاک در محصول نهایی کمتر به چشم می خورد.
در آخر پس از تکمیل فیروزه ها باید سطح ناهمواره سنگ ها سابیده شود که توسط دستگاه یا سنگ سمباده این کار انجام می شود تا سطحی صاف و سیقلی بدست آید. در زمان سابیدن حتما باید جریان آب روی صفحه ساب باشد تا از پاشیدن خرده های ریز سنگ جلوگیری شود و از داغ شدن صفحه نیز جلوگیری شود. این قسمت نیز مرحله حساسی بوده زیرا سابیدن کم یا زیاد موجب ناهمواری بیش از روی ظرف می شود.
در آخر پس از ترمیم و سمباده کشی، توسط کاغذ سمباده نرم روی سطح را پولیش می کشند تا کاملاً سیقلی شود.
پس از انجام کلیه کارها در مرحله نهایی به ظرف فیروزه کوبی شده پلی استر می زنند. پلی استر یک نوع پوشش محافظ بوده و از ایجاد خظ و خش در سطح فلزی بدنه جلوگیری می کند.
